Bomenbeleid

We zien bomen als een belangrijke investering voor de maatschappij. Het inpassen van een boom met een goede groeiplaats is de moeite waard. De extra investering leidt uiteindelijk tot een hogere belevingswaarde en economische waarde, maar ook tot lagere onderhoudskosten voor de boom.

Nieuwe (woon)gebieden

In nieuwe woongebieden worden bomen planmatig (als onderdeel van de hoofd-, neven- of wijkstructuur) ingepast. Dit kost meer ruimte dan een boomloze inrichting, maar de gebruikte ruimte levert wel direct een hogere woonkwaliteit, hogere kwaliteit van de leefomgeving, natuurwaarde en klimaat adaptieve waarde.

Bestaande gebieden

Bij inrichtings- en onderhoudswerkzaamheden in bestaande gebieden is het handhaven en inpassen van (waardevolle) bomen leidend. Daarbij geldt dat de ingepaste boom in het streefbeeld van de locatie past en voldoende levensverwachting/waarde heeft in verhouding tot de bijbehorende investering.

Kwaliteit gaat boven kwantiteit

Eén grote, gezonde boom kan meer maatschappelijke waarde opleveren dan 100 kleintjes van dezelfde soort, blijkt uit onderzoek. Dat betekent dat we onze pijlen beter kunnen richten op 10 bomen die gezond oud kunnen worden, in plaats van 20 bomen met te weinig ruimte.

Duurzame bomenstand

Variatie is het sleutelwoord wanneer het gaat over een duurzaam bomenbestand. Voor een  duurzaam bomenbestand is het nodig dat we naar een gevarieerde mix gaan op het gebied van leeftijd, boomsoorten en status.

De bomenstructuur is een raamwerk dat als basis dient voor de ontwikkeling van het bomenbestand in de gemeente. Het doel van de boomstructuur is om de belangrijkste bomenstructuren lange tijd in stand te kunnen houden. De huidige landschaps- en dorpskarakteristieken te versterken en bij te dragen aan de ruimtelijke kwaliteit van toekomstige ontwikkelingen.

Uitleg bij de structuurkaart

De bomenstructuurkaart laat zien waar de belangrijkste groene structuren in onze gemeente zijn. De bomenstructuur bestaat uit de volgende onderdelen:

• Hoofdstructuur
• Nevenstructuur
• Boomstructuur vlakken

Het bomenbeleid is gericht op het duurzaam in stand houden van onze bomen. Bescherming van bestaande bomen is belangrijk, want als we bomen niet beschermen lopen we het risico dat steeds minder volwassen bomen overblijven. Aan de andere kant kunnen we niet alle bomen beschermen, want dan wordt het onmogelijk om onze leefomgeving te ontwikkelen en in te spelen op nieuwe, verbeterde inzichten. Daarom zetten we in op het verstandig beschermen van bomen. 

Met ons kapbeleid zorgen we ervoor dat we ook in de toekomst genoeg gezonde volwassen bomen in de gemeente hebben.

In de praktijk beschermen we bomen door:

• Een vergunningstelsel met een duidelijk afwegingskader te hanteren.
• Bij ruimtelijke ontwikkelingen bomen nadrukkelijker in het proces mee te nemen.
• Bij werkzaamheden in en rond bomen heldere richtlijnen te hanteren.
• Structureel beheer en onderhoud uit te voeren.

We beschermen onze bomen door kapvergunningen onder bepaalde voorwaarden verplicht te stellen.

Bouwen en werken rondom bomen

Er zijn diverse activiteiten die de gezondheid van onze bomen kunnen aantasten, zoals bouwen, (graaf)werkzaamheden, evenementen en ruimtelijke ontwikkelingen. We willen dat er bij al deze activiteiten zorgvuldig wordt omgegaan met bomen. Daarom geven we ontwikkelaars en initiatiefnemers basisprincipes en regels mee waaraan ze zich moeten houden bij hun activiteiten.

Het kapbeleid van de gemeente is geregeld in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Indien je een boom wil kappen met een doorsnede van 10 centimeter of meer, dan moet je in de meeste gevallen hiervoor een vergunning aanvragen. Vraag een vergunning aan via het Omgevingsloket.

De gemeente Boxtel wil de bescherming van bomen regelen door middel van een bomenverordening met hieraan gekoppeld een Groene kaart. Op de Groene kaart staan alle beschermde houtopstanden (bomen) weergegeven die we als gemeente beschermen: boomstructuren, boomvlakken en waardevolle –en monumentale bomen. De Groene kaart maakt snel inzichtelijk aan welke criteria een omgevingsvergunningsaanvraag moet voldoen om verwijdering van een boom vergund te krijgen. Het college van burgemeester en wethouders stelt de Groene kaart vast. 

Criteria

Om in aanmerking te komen voor de aanduiding ‘waardevolle of monumentale boom’ moet een boom(groep) voldoen aan vaste criteria zoals vastgelegd in hoofdstuk 6 en bijlage 11 van het bomenbeleidsplan Boxtel 2022-2040.

Bestaande lijsten

De gemeente Boxtel heeft reeds een lijst van monumentale –en bijzondere bomen als onderdeel van het Bomenbeleidsplan uit 2008.  Deze bomen verliezen hun status niet en zullen bij het opstellen van de Groene kaart automatisch worden toegevoegd. Dit geldt ook voor bomen in het landelijk register van monumentale bomen van de Bomenstichting. 

Procedure Groene kaart

Op de Groene kaart staan boomstructuren en bomen die waardevol zijn voor Boxtel. De gemeente heeft al een basis gemaakt voor de Groene kaart. Je kunt dit aanvullen door de bomen die jij waardevol vindt aan te melden. Dit is mogelijk tot in het najaar van 2024. Meld waardevolle bomen aan. Hierbij geef je ook aan waarom je deze boom waardevol vindt. Je kunt ook reageren op een aanmelding die iemand anders heeft gedaan of een extra opmerking plaatsen bij een aanmelding van jezelf. Je krijgt per boom een bevestigingsmail bij het indienen van jouw aanmelding en jouw reactie.

We zijn zuinig op onze bomen. We zijn een groene en duurzame gemeente en bomen dragen daar aan bij. We zien bomen niet als vervangingsproduct, maar als structurele onderdelen in de openbare ruimte. We voorkomen hinder bij nieuwe aanleg, beheren onze bomen goed, maar vinden ook dat men zowel de lusten als lasten van bomen moet accepteren. Daarbij vinden we ook dat hoe waardevoller de boom is, hoe meer de aanwezigheid is gerechtvaardigd.

De hinder die van bomen wordt ervaren is sterk afhankelijk van de mensen die vaak in de buurt van de boom komen. Voor sommige mensen zijn herfstbladeren op de grond hinderlijk. Tegelijk kan een kind het zien als speelparadijs en schiet een fotograaf er het perfecte plaatje. Iedere melding van hinder/overlast wordt serieus genomen en afzonderlijk afgewogen tegen de meerwaarde van de boom en de lokale situatie.

Meldingen en klachten

Via het klachten- en meldingssysteem Fixi kun je gemakkelijk klachten en meldingen maken. Deze proberen we zo spoedig mogelijk en correct af te handelen.

Voorkomen van klachten en hinder

Om in de toekomst ongemak zoveel mogelijk te beperken houden we bij nieuwe bomen rekening met de locatie, de ondergrondse en bovengrondse groeiplaats en de verwachte levensduur van de boom.

We krijgen regelmatig verzoeken om gemeentelijke bomen te snoeien of te verwijderen voor de opbrengst van zonnepanelen. Denk bijvoorbeeld aan overhangende takken, waardoor zonnepanelen niet optimaal zon vangen. In het bomenbeleid hebben we vastgelegd dat we geen bomen verwijderen of snoeien in bovenstaande situatie. Bij het plaatsen van zonnepanelen zal de initiatiefnemer rekening moeten houden met de aanwezigheid van de bestaande bomen en dat deze nog kunnen groeien.  

Het opwekken van duurzame energie door middel van zonnepanelen heeft een gunstig effect op het milieu. Duurzame initiatieven zoals het opwekken van duurzame energie moedigen we natuurlijk aan. Dit heeft alleen geen zin als daarmee andere duurzame elementen, zoals bomen, worden verwijderd.

Het gemeentelijk bomenbestand draagt namelijk ook in belangrijke mate bij aan duurzaamheidsdoelstellingen van onze samenleving. Bomen dragen bij aan verbetering van het leefklimaat en aan een prettige leefomgeving. Bomen zorgen voor vermindering van het broeikaseffect en absorberen direct CO2 en fijnstof uit de atmosfeer. Verder zijn bomen een belangrijke ecologische waarde in de gemeente en hebben een positieve invloed op de biodiversiteit en op de leefbaarheid.

Lees meer informatie over de duurzame verplichting bij een ingrijpende renovatie. 

Het (voor)pootrecht stamt uit 1491 en houdt in dat grondbezitters het recht hebben om in eigen (particulier) bezit bomen te planten op de gemeentegrond tussen hun perceel en de aangelegen openbare weg. Doordat in het verleden vooral populieren zijn aangeplant onder het pootrecht, is er een kenmerkend, waardevol en dynamisch landschap ontstaan.  

Pootrechten zijn perceelsgebonden wat betekent dat de eigenaar van het aanliggende perceel het pootrecht heeft. Dit recht gaat automatisch over op de nieuwe eigenaar, wat in het verleden wel eens betekende dat pootrecht niet goed is vastgelegd. Dit levert nog wel eens onduidelijkheden op over eigenaarschap, rechten en plichten en aansprakelijkheden bij de bomen. 

De eigenaar van de bomen is verantwoordelijk voor het onderhoud en de veiligheid rondom de boom, waarbij zij bovendien rekening dienen te houden met de eisen van de wegbeheerder. De gemeente heeft de kavels waarop het pootrecht zich bevindt in beeld. 

We respecteren als gemeente het pootrecht dat onze burgers hebben. Als men geen gebruik meer maakt van het pootrecht, kunnen we de eigenaar aanschrijven met de vraag of hij bomen wil gaan planten. Is de eigenaar dat niet van plan, kunnen we dat zelf uitvoeren in onze berm. Dit moet dan wel goed worden vastgelegd.

Een eigenaar kan in overleg met de gemeente afstand doen van zijn pootrecht. De gemeente wordt dan eigenaar van de pootrechtbomen en neemt de bomen in beheer. Uitgangspunt is dat dit kosteloos plaatsvindt. Daarbij mag er geen sprake zijn van ernstig achterstallig onderhoud van de houtopstand. Het voorpootrecht vertegenwoordigt in de huidige situatie geen waarde meer.