Sparrenrijk

• Vitaliteit en biodiversiteit: 
  het nieuwe beheerplan streeft naar een vitaal bos met maximale biodiversiteit. Gezonde bomen op geschikte groeiplaatsen kunnen beter omgaan met (klimaat)stress, terwijl diversiteit bijdraagt aan veerkracht. 
• Duurzaam beheer: 
  natuurvolgend bosbeheer wordt ingezet om natuurwaarde en biodiversiteit te behouden en te verhogen. Dit moet samengaan met extensieve recreatie, binnen aanvaardbare kosten. 
• Bosstructuur en zones: 
  Sparrenrijk wordt opgedeeld in twee zones: een deel met een accent op natuur in het noorden en een meer recreatief gedeelte in het zuiden. In het eerste wordt gestreefd naar natuurlijke processen en rust, waarvoor enkele paden (deels) worden afgesloten. De huidige bewegwijzerde wandelroute door Sparrenrijk wordt verlegd, maar er blijven voldoende paden over om te wandelen, ook rondom het noordelijke deel. 
• Verhoogde biodiversiteit: 
  door omvorming van bospercelen naar een diverse bos met inheemse boom- en struiksoorten wordt de biodiversiteit verhoogd. Dit draagt ook bij aan klimaatweerbaarheid en bodemverbetering. 
• Amerikaanse eiken: 
  de laan met Amerikaanse eiken vormen we geleidelijk om. We verwijderen af en toe een aantal bomen en vervangen deze dan door inheemse soorten.  
• Verdroging: 
  een hydrologisch onderzoek naar grondwaterstanden helpt bij het bepalen van de te nemen maatregelen tegen verdroging. 

De beoogde beheermaatregelen zullen voor de regelmatige bezoekers van Sparrenrijk niet onopgemerkt blijven. In het merendeel van de bospercelen worden bomen gekapt, gevolgd door herplant van inheemse soorten. Hoewel sommige werkzaamheden machinaal moeten worden uitgevoerd, zal de verstoring kortstondig zijn en zal het bos snel herstellen. De eerste werkzaamheden starten in het najaar. Tijdens deze werkzaamheden blijft het bos open voor bezoekers.

Vanaf half september 2024 voeren we onderhoudswerkzaamheden uit in het gemeentelijk deel van Sparrenrijk. De gemeente heeft hiervoor eerder provinciale subsidie verkregen (Uitvoeringsprogramma Biodiversiteit in het BrabantsBoslandschap). Doel van het onderhoud is om het bos geleidelijk aan klimaatbestendiger en weerbaarder te maken. We werken aan een verbetering van de structuur, variatie en soortensamenstelling. Daardoor wordt de kans op verdroging en verzuring van de bodem kleiner en zorgen we ervoor dat Sparrenrijk ook voor toekomstige generaties een gezond en fijn bos blijft om te bezoeken. 

Ingrijpen om afname biodiversiteit en schade aan planten en dieren te stoppen

We gaan Sparrenrijk verrijken met bomen die een ‘rijk strooisel’ hebben. Enkele voorbeelden zijn hazelaar, Europese vogelkers, winterlinde, zoete kers, ratelpopulier, grauwe els, haagbeuk, fladderiep en veldesdoorn. Met hun bladeren helpen ze om de bodem weer voedzaam en gezond te maken en de mineralenbalans te herstellen. Zo krijgen we een gezond en gevarieerd bos. 

Ruimte maken voor groei

Als bomen te dicht op elkaar staan, gaat dit ten koste van de groei en de gezondheid van de individuele boom. Om ervoor te zorgen dat een variabel aantal inheemse soorten (bomen die van nature in Nederland voorkomen) de kans krijgen om uit te kunnen groeien tot markante bomen met grote kronen, moeten andere bomen plaatsmaken. Een deskundige bezoekt daarvoor medio augustus, begin september 2024 de bospercelen waarbij bosontwikkeling noodzakelijk is. Met oranje stippen of strepen geeft hij aan welke bomen weg gaan om die ruimte te creëren. Eventueel blauw en groen gemarkeerde bomen blijven staan.

Dood hout voor een levend bos

In een bos zijn niet alleen de levende bomen van belang. Ook dood hout is waardevol voor talrijke planten, dieren en paddenstoelen. Daar waar we bomen machinaal kappen, halen we het stamhout uit het bos en laten we het tak- en tophout achter. De bomen die we handmatig kappen, laten we helemaal in het bos achter. Men onderscheidt daarbij staand en liggend dood hout. Beiden zijn ecologisch zeer waardevol en zullen in Sparrenrijk aanwezig zijn. Vanwege de veiligheid worden langs paden geen bomen geringd, maar op hoogte getopt. Dit betekent dat we de kroon verwijderen, maar de stam laten staan.

Het bos blijft open voor bezoekers

Vanaf medio september vindt de dunning plaats en dan halen we ook langs de paden een aantal dode of niet-vitale bomen (deels) weg. Dit in verband met de veiligheid voor bezoekers van Sparrenrijk. De bomen worden deels met de hand en deels met machines gekapt. Tijdens deze werkzaamheden blijft het bos open. We vragen bezoekers wel voldoende afstand tot de machines te houden. Daarnaast kunnen een aantal paden tijdelijk afgesloten of minder goed toegankelijk zijn. Na de dunning zullen een aantal paden afgesloten worden conform het nieuwe beheerplan. Het doel is om grotere aaneengesloten bospercelen te ontwikkelen om zo meer rust en ruimte te creëren voor natuurlijke processen zoals het aftakelen van bomen. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen het relatief rustigere deel van Sparrenrijk en het relatief drukke deel van Sparrenrijk, waar naast natuur ook meer aandacht is voor recreatie. 

Nieuwe aanplant inheemse soorten

Bij de dunning bevoordelen we bestaande inheemse loofbomen en struiken. Soorten die hier thuishoren, maar door de eeuwen heen zijn verdwenen, planten we in de winter van 2024-2025 opnieuw aan. Denk bijvoorbeeld aan de hazelaar, Europese vogelkers, winterlinde, zoete kers, ratelpopulier, grauwe els, haagbeuk, fladderiep en veldesdoorn. Met de nieuwe aanplant zorgen we voor een gevarieerder bos met meer afwisseling en natuurwaarden. We zorgen daarbij ook meteen voor een verbetering van de bosbodem, omdat veel van deze soorten een goede kwaliteit strooisel hebben. We planten in totaal 5200 bomen en struiken terug.